ADDSM - 715, 5 LUGLIO - SAN GENESIO, IL PRIMO DOCUMENTO

↖TORNA ALL'INDICE ADDSM
←VAI AL COMMENTO

ARCHIVIO DOCUMENTARIO DIGITALE DI SAN MINIATO [ADDSM]

715, 5 luglio, San Genesio: il primo documento

Oratorio di San Genesio, con a lato gli scavi archeologici

Foto di Francesco Fiumalbi

Il documento originale è conservato presso l’Archivio Capitolare d’Arezzo, n. 3.

Trascrizione del testo tratto da: J. P. Migne, Patrologia Latina, n. 87, cc. 1354-1358.

[Patrologiae cursus completus: sive biblioteca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica, omnium SS. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina, in qua prodeunt Patres, doctores scriptoresque Ecclesiae Latinae, a Tertulliano ad Innocentium III]

In nomine Dei et Salvatoris nostri Iesu Christi. Ex iussione donni excellentissimi Liutprandi regis dum coniunxissemus nos sanctissimi, Teudaldus Vesolanae Ecclesiae episcopus, et Maximus Pisanae Ecclesiae, nec non et Speciosus Florentinae Ecclesiae, adque Telesperianus Lucensis episcopus, ad ecclesia Sancti Genesi in vico qui dicitur Walari: ibique residentes una cum misso excellentissimi domni Liutprandi regis, nomine Guntheramo notario. Venerunt in nostram presentiam sanctissimi viri Adeodatus Senensis Ecclesiae episcopus, et Lupertianus Aretinae Ecclesiae episcopus, altercationem inter se habentes de diocesis, ecclesiis, et monasteriis in finibus Senensis territorii eiusdem civitatis. Id est de monasterio sancti Amiani, baptisterio sancti Stephani Haminaciano, baptisterium sancta Maria in Cosona, baptisterio sancti Iohannis in Rantra, monasterio sancti Archangeli in fundu Lucu, baptisterio sancti Andreae in Malcinis, baptisterio sancti Petri in Pava, baptisterium sanctae Mariae in Patna, baptisterium sancti Quirici et Iohannis in vico Falcino, baptisterium sanctae Restitutae in fundo Uxiano, baptisterium sancti Felicis in Avano, baptisterium sanctae Matris Ecclesiae in Misultis, baptisterium sancti Valentini in Casale Ursina, monasterio sancti Petri ad Axo, baptisterio sancti Viti in Rutiliano, et sanctae Matris Ecclesiae in castello Politiano, baptisterium sancti Viti in Vercona, baptisterium sancti Donati in Ettiliano, baptisterium sanctae Mariae in Saltu, baptisterium sancti Viti in Prumano, baptisterium sancti Viti in Osenna. Dicebat sanctissimus Lupertianus episcopus frater noster quod ecclesiae istae suprascriptae et monasteria, a tempore Romanorum et Langobardorum regum, ex quo a fundamentis conditae sunt, semper ad sedem sancti Donati Aritio obedierunt, una cum omnibus oratoriis suis; et nostrorum, vel antecessorum nostrorum, ibidem fuit ordinatio tam in presbiteros et in diaconos, et nostra fuit sacratio semper usque modo, et nos debemus habere. Ad hec respondebat frater noster Adeodatus Senensis Ecclesiae episcopus: Veritas est, quia ecclesiae istae et monasteria in territorio Senensi positae sunt: vestra ibidem fuit sacratio, eo quod Ecclesia Senensis minime episcopos abuit. Nam modo ad nos debent pervenere, quia in nostro, ut dixi, territorio esse noscuntur. Ad hec vero respondebat Lupertianus episcopus: A tempore Rotharim regis usque modo Ecclesia Senensis episcopum abuit: et nostra de ea ante a tempore Romanorum, et postea usque in odiernum diem in ipsas ecclesias, baptisteria et monasteria . . . . . . fuit sacratio et ordinatio, et in antea debemus secundum canonicam regulam habere. Quidem et missus excellentissimi domni Liutprandi regis, nomine Guntheramus, qui per ipsum Tagipert Gastaldium Senensem, ac per ipsos presbiteros et paumannos [F. herimannos], veritatem cognovi, et ipsos presbiteros suprascriptarum a longo tempore antecessorum meorum, et mea usque actenus ibidem fuit sacratio. Et ecce mihi suprascriptarum de omnis istos presbiteros, qui nunc presenti vivunt, ubi obedientiam sancto Donato promiserunt, et sacramenta secundum antecessorum suorum consuetudinem prebuerunt usque ad tertio et quarto anno retro tempus, qui similiter manus suas ad sancto Donato, cui deservio, fecerunt. Et insuper lectas epistolas rogatorias de singulis iudicibus civitate Senense, et de ipso episcopo, qui tunc erat et antecessores meos et ad me faciebatis electionem, eo quod vester territorio erat, et nobis epistolas faciebatis, et regumandabatis, ut secundum antiquam consuetudinem ipse persone consecrarentur, quoniam nostra manebunt diocesi. Nec quisquam contra canones sine nostra permissio ibidem episcoporum audebat ordinationem facere.

Ad haec autem omnia nos suprascripti Teudoaldus, Maximus, Speciosus, Telesperianus episcopus, una cum presbiteris nostris venerandis viris, id est Iohannes, Lucipert, Rodaldus, Munichis, Sicualdus, Anselmo, Aututini, Theodoro, Deusdedi, adque Theodoro, et reliquis sacerdotibus circumstantibus, audientes, fecimus ipsam inquisitionem et manus de ipsis presbiteris, qui nunc vivi sunt, et eorum, qui transierunt. Sed et epistola iudicum Senensium civitatis, sive episcoporum Ecclesiae Senensium relegere; ubi continebatur, quod omnis sacratio in suprascriptae diocesis, baptisteriis et monasteriis, adque oraculis per presules sanctae Aretinae Ecclesiae omni in tempore perficiebantur. Nam et ipsi presbiteri, quomodo ibidem custodes sunt, ita professi sunt per Euangelia et sacratione ab Aretinae Ecclesiae episcopo suscepissent, et manus suas iuxta antecessorum suorum consuetudinem ibidem fecissent, et sacramenta prebuissent, et obedientiam usque actenus impendissent, et crisma suscepissent. Ideo iustum adque rectum placuit, ut si quis sancti Patres Nicei, et Effesani, adque Calcedonensis concilii statuerunt, ut nemo in aliena diocesi non vi ingredi presumat, aut qualemcumque ordinationem faciat, sed in suis diocesiis se contineat, nec statuta Patrum termina transcendat. Proinde decretum per sanctorum Patrum auctoritatem, ut tu, sanctissime frater noster Lupertiane episcope, ipsas suprascriptas dioceses et monasteria cum suis oraculis abeas absque qualemcumque contaminatione habere, sicut antecessores tuis a longo tempore habuerunt; et omnis sacratio ibidem per tuis oris labia vel successorum tuorum ibidem proveniat tam in presbiteris quamque diaconis vel subdiaconis, et baptisma, vel crisma per impositionem manuum, sicut Cristianae religionis est consuetudo, omni tempore proveniat adque fiat. Et nullam faciendi ammodo et deinceps prefatus Adeodatus episcopus, vel eius successores, qui in tempore fuerint, contra te quem suprascriptum Lupertianum episcopum, vel tuos successores de praedictis baptisteriis ecclesiis, et monasteriis cum oraculis suis, aliquando abet facundia ad loquendum, nec ad ibi fontes faciendum, nec plebes subtrahendum, nec ullam ordinationem infra ipsas dioceses, finesque eorum faciendum, sicut sanctorum Patrum instituta leguntur. Quoniam pro amputanda intentione decrevimus, ut sibi septimus cum sex presbiteris tuis, quales ipse Adeodatus eligere voluerit, prebeas tu Lupertiane episcope, et ad Euangelia sacramentum una dum sex, et dicatis; quia a quo tempore, ex quo auditi sunt, habetis Romanorum et Longobardorum usque in presentem diem, in quo sumus, semper sacrationem presbiterorum et diaconorum ipsarum suprascriptarum ecclesiarum ab episcopis Aretinae Ecclesiae susceperunt, et nostra antecessorumque nostrorum ibidem fuit ordinatio, quia nostra inibi mansit possessio, nec ad Ecclesiam Senensem aut episcopos eius nunquam pertinerent, nec cum Ecclesia sanctus Donatus, nec eius defensores perdere, aut vobis dimittere debemus. Et Euangelia adducta sunt in nostris omniorum presentia, et sacramentum ipse deductus. Et finita intentio. Unde presentem iudicatum nostrum perpetua firmitate, ne imposterum exinde inter vos aliqua revolvatur causatio, tibi, qui supra Lupertiane episcopus, per manus suprascripti fili nostri Gunterani notarii emisimus, in quo pro ampliore firmitate tua propriis manibus nostris subscrisimus; quatenus ambe partes in eadem deliberatione perpetuis debeatis manere temporibus. Factum iudicatum ad ecclesia sancti Genesii in vico Vallari, V die mensis Iulii, regnante suprascripto domno nostro excellentissimo et Christianissimo Liutprando rege, anno in Christi nomine quarto, per indictio tertia decima, feliciter.

Ego Teudualdus episcopus hunc iudicatum a nobis factum, adque dictatum, vel relectum subscripsi.

Ego Maximus episcopus subscripsi manus propria.

Ego Speciosus episcopus sanctae Ecclesiae Florentinae in hunc iudicatum a nobis factum, adque dictatum, vel relectum subscripsi.

Ego Telesperianus sanctae Lucensis Ecclesiae hunc iudicatum a nobis factum adque dictatum vel relectum subscripsi.

Ego Ansilmundo archipresbiter sanctae Ecclesiae Pisanae hunc iudicatum interfui, et manus mea subscripsi.

Ego Rodoaldus Pisensis.

Ego Iohannes presbiter.

Ego Munichis presbiter Lunensis.

Ego Deusdedi presbiter.

Ego Theodorus presbiter.

Ego Lucifer presbiter.

Ego Damianus presbiter.

Ego Lupus presbiter.

↖TORNA ALL'INDICE ADDSM
←VAI AL COMMENTO

ALTRE EDIZIONI

- L. A. Muratori, Antiquitates Italicae Medii Aevi..., Tomo VI, Milano, 1742, pp. 367-372.

- G. D. Mansi, Sanctorum conciliorum et decretorum collectio nova, Supplementum, Tomo I, Lucca, 1748, pp. 535-537.

- G. Lami, Sanctae Ecclesiae Florentinae Monumenta, Tomo I, Firenze, 1758, pp. 311-313.

- F. Brunetti, Codice Diplomatico Toscano, Firenze, 1806, Tomo I, Parte I, n. IX, pp. 444-448.

- C. Troya, Codice Diplomatico Longobardo, in Storia d'Italia dal Medioevo, vol. IV, parte III, Napoli, 1853, n. CCCCVII, pp. 212-221.

- G. Cappelletti, Le Chiese d’Italia dalla loro origine sino ai giorni nostri, Venezia, 1862, Tomo XVII, pp. 392-396.

- U. Pasqui, Documenti per la Storia della Città di Arezzo nel Medio Evo, Viesseux, Firenze, 1899, Tomo I, n. 6, pp. 19-26.

- L. Schiaparelli, Codice Diplomatico Longobardo, Roma, 1929, doc. 17, p. 46.

↖TORNA ALL'INDICE ADDSM
←VAI AL COMMENTO